Şabat kutsaması mı? «Şabat insanın iyiliği için yapılmıştır, insan Şabat’ın iyiliği için değil.» En azından kadın açısından ölümcül bir suç olan zinanın cezalandırılması mı? «Aranızda kim günahsızsa, ilk taşı kadına o atsın.» Ölüleri defnetme yükümlülüğü mü? «Sen benim peşinden gel, bırak ölüleri ölüler gömsün.»
Geleneği bu şekilde aşağılamak, ayaklanmaya teşvik olarak anlaşılabilir. Zira Yahudiler yüzyıllardır komşularından tüm bu âdetlerle ayrılmaktadır: Yalnızca inançlarıyla değil, Şabat emriyle, koşer yiyeceklerle, sünnet ve diğer âdetlerle kendilerini genellikle çok güçlü olan yabancılardan ayırırlar ve yüzyıllar boyunca, sürgün ve diaspora dönemleri boyunca birliktelik duygusu yaratırlar. İsa’nın tüm bunları sorgulaması, halkın çoğunluğunun dini anlayışına karşı ihanettir.
İsa Yahudi’dir, yandaşları Yahudi’dir, İsa Yahudiler önünde vaaz verir. Ve putperestlere gitmeyi açıkça reddeder. Ancak yandaşlarından, yüzyıllardır Yahudiliği oluşturan şeylerin birçoğundan vazgeçmelerini ister.
Kıyamet günü yaklaştıysa, onca gelenek işe yarar mı ki? Vaftizci Yahya gibi İsa da iyi ile kötü arasında pek yakında yaşanacak nihai mücadeleyi beklemektedir. Ancak diğer tüm vaizlerden farklı olarak İsa, Tanrı’nın hükümdarlığının yaklaştığına değil, zaten mevcut olduğuna inanmaktadır: Kendi varlığı, kendi vaazlarıyla birlikte, Tanrı’nın hükümdarlığı başlamıştır. En azından ifadeleri böyle yorumlanıyor: Ona itaat eden kurtarılacaktır; onun elçiliğini reddeden mahşer günü lanetlenecektir.
İnsan evladı
Anlaşılan kendini «insan evladı» olarak görmektedir – esrarengiz bir isim; belki de Eski Ahit’teki bazı kıyamet yazılarına dayanmaktadır. Örneğin Daniel der ki, «insan evladı» gibi görünen bir kişi, günü gelince Tanrı’dan halklar üzerinde egemenlik kudretini alacakmış.
Kendini «Mesih» olarak niteler mi? Onun döneminde Yahudilikte, ileride ortaya çıkacak «meshedilmiş, kutsal yağla kutsanmış» kişiyle ilgili birçok tasvir vardır: Bu bir kral, peygamber ya da ruhani lider olabilir ama ne olursa olsun, kendini Tanrı’ya adamış olan ve İsrail halkını selâmete kavuşturacak bir insandır. Ama nasıl ve ne zaman olacağı konusunda şiddetli tartışmalar yapılmaktadır.
Yeni Ahit’e göre İsa, müritleri tarafından kendisine «Mesih» diye hitap edilmesini ister. Oysa çok eski bir sözlü aktarıma dayanan Thomas İncili’nde bu kavram yoktur. Dolayısıyla İsa’nın, en azından halkın önünde, hiçbir zaman bu kavramı kullanmamış olması olası. Ama onu inkâr da etmemiş olsa gerek -bütün öğretisi, kendisinin Mesih olarak görülmesi üzerine kuruludur.
Bu aynı zamanda büyük bir provokasyondur: Eğer o «marangozun oğlu» Mesih olduğunu iddia ediyorsa, ancak ona itaat edenler kurtulabilir. O zaman İsa, Yahudiliğin en yüksek otoritesi olur. Rahipler bunu hoş karşılamamıştır, hele Romalılar hiç. Ancak Vaftizci Yahya’dan farklı olarak İsa’nın başlarda peşine düşülmez. Bu durum, etkinliğinin Celile gibi Kudüs’ten çok uzak bir yöreyle sınırlı ve İsa’nın en büyük şehirlerden uzak durmuş olmasıyla açıklanabilir.
Read More about Kudüs Tapınağı’nda
